जागेचा मालक

गावामध्ये काही ठराविक क्षेत्रात एक जागेचा मालक असतो. तो जागेचा रक्षणकर्ता असतो असे म्हणतात. ह्याला देवही मानतात. कधी कधी हा मालक दर्शनही देतो. भितीदायक असला तरी जमिनिचा रक्षणकर्ता व देवासमान म्हणून ह्याला कोणी कधी मारत नाही. हा मालक म्हणजे दुसरा तिसरा कोणी नसुन जागेत वावरणारा साप असतो.

आमच्या जागेतही आहे एक जागेचा मालक. मधुन मधुन आम्हाला आपले भव्य दर्शन देत असतो. आमच्या घराभोवती फिरताना आमच्या वास्तुचा हा सोबती.

साळुंख्या आणि कावळे कर्कश्य आवाजात गर्जना करु लागले की बाहेर मालकांचे दर्शन होणार ही काळ्या दगडावरची रेघ असते.

जागेचा मालक हा बुजुर्ग आहे. त्यामुळे त्याची जाडी आणि लांबी विलक्षण असते. कधी कधी वेटोळे घालुनही बसलेला दिसतो.

मालक आपले भक्ष पकडण्यासाठी बिळातुन बाहेर पडतात. कधी कधी हा मालक तोंडात बेडूक पकडून ठेवतो. मग त्या बेडकाच्या बचावाच्या सादीवरुनही मालकाला बेडकाचे भक्ष सापडले हे कळते. व आवाजाच्या दिशेने गेल्यावर मालक तोंडात बेडूक घेउन बसलेला सापडतो.

जागेचा मालक असला तरी हा बाहेर मात्र साळुंख्या आणि कावळ्यांमुळे सावधगिरी बाळगुनच बाहेर पडतो. कारण पक्षांनी ढोलीत घातलेली अंडी हे साप जाउन खाउन टाकतात. त्यामुळे साप बाहेर पडताच कावळे व साळुंख्या कर्कश्य आवाजात ओरडतात. नुसते ओरडत नाहीत तर त्या चिमुकल्या साळुंख्या ह्या भयानक मालकाला टोचे घेउन सळो की पळो करुन सोडतात. ह्यात साळुंख्यांची संख्या जास्त असते तर कावळे एक दोनच असतात. साळुंख्या सरळ त्याच्या डोक्यावर टोचे मारतात.

साळुंख्या अशा त्रास द्यायला लागल्या की मग हा मालक कुठेतरी गुपचुप आडोशाला जाउन लपतो.

मग साळुंख्या आणि कावळे त्या जागी हा मालक बाहेर येण्याची वाट पाहत तिथेच कर्कश्य आवाज करत ओरडत राहतात. मग हा मालक बराच वेळ लपुन बसला की मग साळुंख्या आणि कावळे आपआपल्या निवासस्थानी जातात. मग हा मालक बाहेर पडून जागेवर नजर फिरवून आपल्या बिळात जाऊन बसतो.

सापाला कोण घाबरत नाही ? सर्पमित्र सोडून बहुतेक सगळेच घाबरतात. तसा हा मालक आजुबाजुला आहे का हे बाहेर जाताना पहावे लागते. पण तसे घाबरण्याचे काहीच कारण नसते. कारण हा मालक कधी माणसाला खोड काढल्याशिवाय इजा करत नाही. एकदा तर आमची चाहुल लागल्याने हाच मालक चक्क आमच्यासमोर उड्या मारत (अगदी डिस्कव्हरीमध्ये दाखवतात त्याप्रमाणे) उड्या मारत निघुन गेला.

सापाला खरे तर शेतकर्‍यांचा मित्र म्हणतात. खरेच आहे ते. म्हणूनच सापांना मालक आणि देव मानुन त्यांचे रक्षण केले जाते. कारण हेच साप शेतात शेतीची नासधुस करणारे उंदी खाऊन पिकांचे संरक्षण करतात. असे वास्तुचे सोबती ज्यांना आपण भितो पण ते खरच आपल्या वास्तुचे, निसर्गाचे रक्षण करत असतात.